Jak wyglądała codzienność w naszym regionie przed trzema tysiącami lat? Czym się charakteryzowały ówczesne wierzenia i zwyczaje pogrzebowe? Jaką rolę w rozwoju ówczesnych mieszkańców odegrała znajomość metalurgii brązu i żelaza?

Odpowiedzi na te pytania będzie można znaleźć na nowej ekspozycji archeologicznej dostępnej od 6 marca 2016 w stalowowolskim Muzeum. Na wystawie po raz pierwszy w bardzo szerokim wyborze zostaną zaprezentowane zabytki ukazujące fenomen tarnobrzeskiej kultury łużyckiej. 

Wystawa przeniesie nas o trzy tysiące lat wstecz, kiedy w naszym regionie w późnej epoce brązu i wczesnej epoce żelaza obecność ludności tarnobrzeskiej kultury łużyckiej doprowadziła do istotnej zmiany całego systemu wierzeń i zwyczajów pogrzebowych. Następuje w tym okresie wyraźny wzrost osadnictwa i zaludnienia. W tym samym czasie doszło do upowszechnienia się znajomości obróbki brązu – pierwszego metalu, który zyskał tak duże znaczenie w życiu codziennym mieszkańców.

Wtedy też wykształcił się zespół specyficznych cech kultury duchowej, której elementem uchwytnym archeologicznie jest popielnicowy obrządek pogrzebowy. Na wystawie zostaną wyeksponowane zabytki pochodzące z wykopalisk w Pysznicy, gdzie w roku 1974, podczas budowy drogi ze Stalowej Woli, odkryto pozostałości po wielkim cmentarzysku.

Zgromadzone na ekspozycji zabytki pozwalają nam na bardzo dobre poznanie życia codziennego i zwyczajów pogrzebowych społeczności, której członkowie zostali tam pochowani.

Wystawa zaprezentuje niemal 150 eksponatów, będzie to m.in. ceramika grobowa: popielnice i inne naczynia tzw. przystawki, unikalne profilowane naczynia wazowate określane mianem waz nadsańskich, charakteryzujące się specyficznym kształtem i bogactwem ornamentyki, kolekcja brązowych ozdób oraz przedmioty codziennego użytku, broń i narzędzia pracy.

Bardzo ciekawą częścią ekspozycji będzie ta, prezentująca kulturę Scytów, ludu o niebywałej potędze militarnej i politycznej, który na przełomie VIII i VII wieku przed Chr. pojawił się na stepach nadczarnomorskich, a później na pozostałym obszarze Europy Wschodniej. Scytowie niewątpliwie wpłynęli na ludność tarnobrzeskiej kultury łużyckiej, zabytki z nimi związane znajdowane były bowiem na tym terenie.

Wystawie towarzyszą specjalnie przygotowane filmy oraz bogata oferta edukacyjna.

Eksponowane obiekty pochodzą ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Krakowie, Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej w Przemyślu, Muzeum Okręgowego w Sandomierzu, Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej oraz Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli.

Autorką scenariusza i kuratorem wystawy jest Monika Kuraś.