Kresy moje, utracone. Ze wspomnień mieszkańców Stalowej Woli

Kresy moje, utracone. Ze wspomnień mieszkańców Stalowej Woli to publikacja będąca pokłosiem prac badawczych i wystawy o tym samym tytule.

  • Drukuj
  • E-mail

80. rocznica wybuchu II wojny światowej stała się przyczynkiem dla działań muzealnych, mających na celu zwrócenie uwagi na tę część mieszkańców Stalowej Woli, która ma pochodzenie kresowe, a w wyniku zawirowań historii znalazła swój nowy dom w naszym mieście. Dzięki Kresowianom ze Stalowej Woli mogliśmy poznać wiele interesujących, nieznanych faktów dotyczących ich rodzin przybyłych z terenów województw wschodnich II RP. To ostatni już świadkowie, którzy mogą jeszcze opowiedzieć, jak żyło się na Kresach. Kresowianie ze Stalowej Woli, przedstawiając swoje życiowe doświadczenie, naszkicowali także historię i losy Polaków żyjących kiedyś na Kresach. Ich wspomnienia oparte zostały na osobistym doświadczeniu lub opowieściach rodziców, dziadków i krewnych. Pozbawieni swoich domów, znanego sobie sąsiedztwa, wypędzeni z własnego gospodarstwa, mieszkania, ziemi, są dzisiaj świadomi i pogodzeni z tym, że na zawsze utracili Kresy, które pozostały jeszcze w ich pamięci.

W publikacji znalazło się kilkadziesiąt wspomnień zebranych w ramach muzealnych badań terenowych, korespondencji i nielicznych materiałów publikowanych, oraz ponad sto fotografii z archiwów rodzinnych i kilkadziesiąt pamiątek. Publikacja została wzbogacona o nowe, udostępnione materiały, przyniesione już w czasie trwania wystawy przez stalowowolan, którzy po obejrzeniu ekspozycji zadeklarowali chęć podzielenia się nimi. Narracja podzielona jest na sześć części, które prowadzą czytelnika do małych i dużych kresowych miejscowości. Przytoczone wspomnienia Kresowian przybliżały mało znany obraz tych ziem, przepełniony pozytywnym myśleniem, troską o Ojczyznę, nadzieją Polaków na lepszą przyszłość, odbudowę i rozwój kraju po czasach niewoli i walkach o niepodległość. Ale to także pozbawiona patosu zwyczajna opowieść o życiu rodzinnym i sąsiedzkim w wielokulturowych wsiach, miasteczkach i miastach. Kresowianie wspominali historie rodzinne, członków swoich rodzin i bliskich, domy i gospodarstwa, życie w sąsiedztwie także w odniesieniu do wielonarodowości Kresów i stykania się z różnorodnością kultur i religii, bogate zwyczaje, a także sytuację ekonomiczną. To wspomnienia przywołujące zapamiętane widok pięknych pejzaży, ważne miejsca kultu religijnego, kierunki turystyczne, modlitwy, piosenki i pieśni. To także opowieść o dbałości patriotycznego wychowania oraz nauczania, która procentowała w postawach Polaków gotowych zawsze do walki za Ojczyznę, ale i rzetelnej pracy na rzecz młodego państwa.

Zaprezentowane tutaj wybrane pamiątki posiadają własną historię: obrazek Pamiątka Komunii świętej Stanisławy Jeleńkowskiej, zachowany do dzisiaj przedmiot zabrany przez nią z Wołynia; makatka wyszyta przez Annę Durkaczową, nauczycielkę z Przedrzymich, zamordowaną przez bandę UPA; szkatułka wykonana przez snycerza Stanisława Medyńskiego, który dobrowolnie udał się na zesłanie podążając za ukochaną; obraz MB Ostrobramskiej z domu Adamskich, przypisujących mu ocalenie podczas napadu bandy UPA na ich dom.

Wśród zachowanych fotografii kresowych rodzin, nowożeńców (rodzice rozmówców lub ich znajomi, krewni), młodzieży i dzieci szkolnych, maleńkich pociech (często byli to sami rozmówcy w wieku dziecięcym), żołnierzy itd., znalazły się zdjęcia osób znanych dobrze później w Stalowej Woli, np. lwowiaka Stanisława Jaśkiewicza, cenionego lekarza neurochirurga, pracującego przed wojną we lwowskich szpitalach; Bronisławy Genejówny, przedwojennej nauczycielki (na Huculszczyźnie), a później pielęgniarki we Lwowie; kolejarza Wacława Podsiadły, późniejszego żołnierza w Armii Andersa; lwowskich nauczycielek Mieczysławy Świerczowej i Marii Kossowskiej.

Dużą grupę zachowanych materiałów archiwalnych stanowiły dokumenty osobiste, szkolne świadectwa i zaświadczenia oraz dyplomy rzemieślnicze, umowy nabycia nieruchomości i gruntów.

W publikacji znalazły się również ciekawe wspomnienia siostrzenicy wybitnego polskiego pisarza Kornela Makuszyńskiego, mieszkającej w Stalowej Woli, fotografie obrońców Lwowa i uczestników wojny polsko-bolszewickiej.

Wybuch II wojny światowej odmienił całkowicie życie Kresowian, dlatego wielka utrata była nieodłącznym elementem ich wspomnień, pełnych bolesnych i dramatycznych przeżyć. W tej części wśród nielicznych pamiątek znalazły się ocalone dewocjonalia, dokumenty okupacyjne i repatriacyjne oraz korespondencja.

W publikacji nie zabrakło odniesień do współczesności i sentymentów związanych z Kresami.

Stron 68, format 29,5x21 cm

wydawnictwa

PUBLIKACJA MIESIĄCA

Mamy dla Was wspaniałą wi
...

Dolne Nadsanie. Problematyka tożsamości i dziedzictwa kulturowego mikroregionu dolnosańskiego

Nowa publikacja pokonferencyjna Dolne Nadsanie. Problematyka tożsamości i dziedzictwa kulturow ...

Samo życie i już!

„Piszę o pasjach, które mną zawładnęły, górach, nurkowaniu, wspinaczce, windsurfingu i żeg ...

Stalowa Wola. Architektoniczne oblicza miasta z lat 1945-1989

W październiku 2022 roku nakładem rzeszowskiego Wydawnictwa Libra ukazała się monografia autorst ...

Regionalny Słownik Biograficzny Tom 4

Niniejszy, czwarty tom „Regionalnego słownika biograficznego" jest kontynuacją cyklicznego wydaw ...

Kresy moje, utracone. Ze wspomnień mieszkańców Stalowej Woli

Kresy moje, utracone. Ze wspomnień mieszkańców Stalowej Woli to publikacja będąca pokłosiem pr ...

Książka/The Book

Wystawie XXL towarzyszy pierwsza – wydana przez Muzeum Regionalne w Stalowej Woli i BWA w Tarnowie ...

Ilustrowany elementarz polskiego dizajnu

Ilustrowany elementarz polskiego dizajnu
czyli 100 projektów narysowanych prz ...

Szczęśliwa godzina: Młoda Polska

Publikacja towarzysząca dwóm wystawom, prezentowanych w 2019/2020  roku w Muzeum Regionalnym ...

Z piórem i obiektywem przez dzieje miasta Rozwadowa

 Z piórem i obiektywem – przez dzieje miasta Rozwadowa, to album wydany przy wsparc ...

Nekropolie Wielkiej Wojny nad Wisłą i Sanem

Praca zbiorowa pod redakcją Anety Garanty i płk. SG Tomasza Nowakowskiego składa się z ośmiu ob ...

Archeologia Kotliny Sandomierskiej, tom 2

Jest  to drugi tom monograficznego opracowania pod redakcją M. Kuraś. Publikacja zawiera prac ...

Stalowa Wola miasto przeszłości – przyszłość miasta. Dziedzictwo architektury przemysłowej

Publikacja jest zbiorem artykułów pod red. Elżbiety Przesmyckiej, które powstały jako efekt kon ...

Poznajemy COP i Stalową Wolę

„Poznajemy COP i Stalową Wolę” Przewodnik historyczny dla dzieci i młodzieży Wydawnictwo p ...

Szkło i ceramika art déco ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli

Katalog zbiorów art déco Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli ...

Matejko

Katalog wystawy pod tym samym tytułem prezentowanej w Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli od kwietni ...

Trójwymiar

Niezwykle bogato ilustrowany katalog wystawy prac współczesnych młodych artystów związanych ze ...

Malarz i jego modele Tadeusz Makowski. Obrazy, rysunki, grafiki

Katalog wystawy czasowej o tym samym tytule, opatrzony wstępem Anny Król, autorki i kuratorki wyst ...

Stalowa Wola.Europejskie miasto modernistyczne

 

 

Publikacja zawiera kilkaset ilustracji: zdjęć, rysunków pr
...

Jakub Woynarowski. Novus Ordo Seclorum / Nowy Porządek Wieków

Realizowany od blisko dekady projekt Jakuba Woynarowskiego, zatytułowany ”Novus Ordo
...

Regionalny słownik biograficzny. Stalowa Wola, Nisko i okolice, tom III

Niniejszy, trzeci tom "Regionalnego słownika biograficznego" jest kontynuacją cyklicznego wydawnic ...

Tutaj stał mój dom. Projekt dla Pława

  Tutaj stał mój dom. Projekt dla Pława to katalog do wystawy o tym samym ...

Wyspiański

„Wyspiański” to katalog autorstwa Anny Król, odnoszący się do wystawy pod tym samym tytułem ...

W powietrzu, na lądzie i morzu, Jakub Woynarowski

„W powietrzu, na lądzie i morzu" to publikacja jubileuszowa z okazji 80-lecia COP-u. Pomysł na t ...

COP i miasto. Nowoczesność i dziedzictwo

Bogato ilustrowany katalog jubileuszowej wystawy pod tym samym tytułem, która ma za zadanie upowsz ...

Centralny Okręg Przemysłowy. Miasto na nowo

Książka dla dzieci nawiązująca zarówno treścią jak i grafiką do publikacji „Stalowa Wola ...

Cop w obiektywie przedwojennych reporterów

Publikacja jubileuszowa z okazji 80-lecia powstania Centralnego Okręgu Przemysłowego ...

Roundabout Baltic - II wydanie

Wizualna opowieść o relacjach projektowania z naturą. Współczesne wzornictwo z Danii, Estonii, ...

Roundabout Baltic

Wizualna opowieść o relacjach projektowania z naturą. Współczesne wzornictwo z Danii, Estonii, ...

Ściana mówi - głosy niesłyszanych

Publikacja „Ściana mówi. Głosy niesłyszanych" to katalog wystawy eksponowanej w 2016 r. przez ...

Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół"

Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół" w Rozwadowie, Nisku,Tarnobrzegu i Machowie w 110. rocznicę pow ...

Stalowa Wola – miasto na medal

Publikacja skierowana do najmłodszych, przybliża czasy budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego, ...

Piotr Michałowski 1800–1855. Niezależny, bezinteresowny, wolny

"Piotr Michałowski 1800–1855. Niezależny, bezinteresowny, wolny" to katalog towarzyszący wystaw ...

Adam Brincken Retro-spektywa 1975-2015

Katalog przekrojowej wystawy Adama Brinckena, absolwenta, a obecnie profesora Akademii Sztuk Piękny ...

Stacja Rozwadów. Między Lwowem a Krakowem

"Stacja Rozwadów. Między Lwowem a Krakowem" to folder informacyjny poświęcony nowej wystawie sta ...

Historia Centralnego Okręgu Przemysłowego

"Historia Centralnego Okręgu Przemysłowego" to najnowsza książka prof. dr hab. Mariana Marka Dro ...

Stefan Norblin. Artysta trzech kontynentów

„Stefan Norblin. Artysta trzech kontynentów" to publikacja zbierająca dotychczasowe badania nad ...

W barwach Wojska Majdańskiego. Gwardia Narodowa im. T. Kościuszki z Majdanu Zbydniowskiego

Publikacja o Gwardii Narodowej im. T. Kościuszki z Majdanu Zbydniowskiego, pokazująca znaną w reg ...

Stalowowolanie – kim jesteśmy. Ze wspomnień o pierwszych mieszkańcach Stalowej Woli

Książka zawiera kilkaset cennych archiwalnych fotografii ze zbiorów rodzin stalowowolskich pionie ...

Stanisław Świeca.Rysunek i grafika

W katalogu wystawy pt. Stanisława Świeca. Rysunek i grafika. Wystawa retrospektywna znalazł się ...

Katalog wystawy Kazimierz Kwiatkowski „Casimiro”. W stulecie urodzin.

Katalog prezentuje przekrój przez bogatą twórczość malarza Kazimierza Kwiatkowskiego (1915-1988 ...

Z przeszłości miasta Rozwadowa

Zbiór artykułów z różnych dziedzin: archeologii, bibliografii, historii, geografii, językoznaw ...

Przewodnik po dawnej Stalowej Woli

Przewodnik pod dawnej Stalowej Woli to druga publikacja z zaplanowanej przez Muzeum Regionalne w Sta ...

Aroud the former Rozwadów guide

Przewodnik po dawnym Rozwadowie (wersja w języku angielskim) ...

Marian Marek Drozdowski, W kręgu bohaterów narodowych i ich legend literackich

Zbiór trzydziestu esejów na temat znaczących postaci w historii Polski, od Tadeusza Kościuszki d ...

Stalowa Wola, miasto przeszłości – przyszłość miasta

Zbiór artykułów pod red. Elżbiety Przesmyckiej. Autorami są naukowcy, architekci, projektanci, ...

I wojna światowa nad Sanem

Publikacja dostępna w wersji elektronicznej w formacie PDF  (26 MB) Link do pobrania publikac ...

Henryk Rodakowski. Malarz arcydzieł

Album towarzyszący wystawie dzieł najwybitniejszego polskiego portrecisty XIX wieku. ...

Misterium przejścia, Zbigniew Bajek

Katalog wystawy profesora krakowskiej ASP, urodzonego w Bojanowie koło Stalowej Woli w 1958 r. ...

Regionalny słownik biograficzny. Stalowa Wola, Nisko i okolice, tom II

Drugi tom Słownika, podobnie jak pierwszy, zawiera biogramy osób związanych z regionem, które za ...

Przewodnik po dawnym Rozwadowie

Publikacja odkrywająca tajniki znanych i nieznanych zabytków rozwadowskich ...

Stalowa Wola. Europejskie miasto modernistyczne

Publikacja zawiera kilkaset ilustracji: zdjęć, rysunków projektowych i planów. ...

Żyd, mój sąsiad; dialog kultur w przedwojennym Rozwadowie

Książka prezentuje wizerunek Żydów, utrwalony w pamięci mieszkańców Rozwadowa. ...

Od niepodległości do nowoczesności. Centralny Okręg Przemysłowy 1937-1939

wydanie II poprawione (całość tekstu w języku polskim i angielskim) Redakcja: Marek Wiatrowicz ...

Adam Stalony Dobrzański – Mistrz rozwadowskiej Fary

Katalog zawiera fotografie witraży z kościoła farnego w Rozwadowie, a także notę o autorze. ...

Stworzenie światła. Witraże Adama Stalony-Dobrzańskiego

Album prezentujący najwspanialsze dzieła mistrza witrażu w Polsce i na Ukrainie. ...

Przerwa na Kawę. Rysunek satyryczny z lat 1993-2013 r.

Katalog wystawy. Zawiera teksty o autorze i rysunki prezentowane na ekspozycji plenerowej. ...

Paweł Erazmus. Rzeźba

Katalog wystawy kameralnych rzeźb krakowskiego artysty, pochodzącego ze Stalowej Woli. ...

Nieświadomość zbiorowa / Collective Unconscious

Katalog wystawy designu inspirowanego starosłowiańską mitologią. ...

Ilustrowany elementarz dizajnu

Ilustrowany elementarz dizajnu, czyli 100 rzeczy narysowanych przez 25 ilustratorów ...

Sport w II RP

Wydawnictwo albumowe do wystawy „Sport w II RP", autorstwa dr Iwony Grys z Muzeum Sportu i Turysty ...

U źródeł etnografii w widłach Wisły i Sanu

Zebrał i do druku przygotował ks. Wilhelm Gaj-Piotrowski ...

ARTEFAKTY – 12

Katalog wystawy sztuki współczesnej pt. "Czas to świnia", prezentowanej w Muzeum Regionalnym w St ...

Brandt, Chełmoński, Gierymski… W Monachium, w Paryżu, w Orońsku

Katalog wystawy przygotowanej w Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli, autorstwa Anny Król. ...

Myśliwi, rolnicy i pasterze epoki kamienia. Osadnictwo i życie codzienne nad dolnym Sanem i Łęgi...

Katalog wystawy przygotowanej w Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli, opracowany przez Monikę Kuraś. ...

Centralny Okręg Przemysłowy – wczoraj, dziś, jutro. Materiały z konferencji naukowej w 75. roc...

Zbiór materiałów z konferencji, jaka odbyła się w maju 2012 roku w Sejmie RP, zawiera referaty ...

Szlakiem architektury art déco. Lwów

Anna Bancekowa, Szlakiem architektury art déco. Lwów (całość tekstu w jęz. pol., ang. i ukr.), ...

Szlakiem architektury art déco. Stalowa Wola

Anna Sieradzka, Szlakiem architektury art déco. Stalowa Wola (całość tekstu w jęz. pol., ang. i ...

Wyczół w Japonii. Inspiracje japońskie w twórczości Leona Wyczólkowskiego

Anna Król, Wyczół w Japonii. Inspiracje japońskie w twórczości Leona Wyczólkowskiego, Kraków ...

Michał Batkiewicz, Rzeźba / Sculpture

Album poświęcony twórczości artysty rzeźbiarza Michała Batkiewicza, urodzonego w Nowym Targu w ...

Sławomir Pawelec.Kontrapunkt V.I

Katalog plenerowej wystawy rzeźby Sławomira Pawelca „Kontrapunkt V.I" ...

Łukasz Huculak.Hipotezy i Hipostazy.

"Hipotezy i hipostazy" to katalog wystawy malarstwa Łukasza Huculaka. ...

Grzegorz Rosiński.Mistrz ilustracji i komiksu.

Katalog retrospektywnej wystawy prac Grzegorza Rosińskiego ...

Czas Etno.Wzory w tradycyjnej plecionce.Mały wzornik etnograficzny

Wzornik został przygotowany z myślą o wszystkich, którzy interesują się tradycyjną plecionką ...

ArtFutbol 2012. Malarstwo Piotra Pawińskiego; pod red. Joanny Wójcik

Katalog wystawy malarstwa Piotra Pawińskiego, poprzedzony esejem Stefana Szczepłka. ...

Co ty pleciesz?

Dwujęzyczny, polsko-angielski katalog wystawy prezentującej prace współczesnych designerów pols ...

Polityka inwestycyjna i budowa COP-u Eugeniusza Kwiatkowskiego (dokumenty, wspomnienia, szkice).

Obszerne kompendium wiedzy źródłowej, dotyczącej postaci Eugeniusza Kwiatkowskiego i jego koncep ...

Firma Witkiewicz i Syn

Anna Król, Firma Witkiewicz i Syn. Unikatowy katalog pierwszej w Polsce wystawy prezentującej tw ...

Stefan Norblin - Album

Album, poświęcony sylwetce twórczej Stefana Norblina (1892-1952). Zawiera słowo wstępne ministr ...

Stefan Norblin (1892-1952). Artysta wszechstronny. A Master of Many Arts

Drugie, uzupełnione wydanie katalogu pierwszej w powojennej Polsce wystawy prac Stefana Norblina, a ...

Rozwadów - miasto ze wspomnień

Publikacja dostępna w wersji elektronicznej w formacie PDF  (10 MB) Link do pobrania publikac ...

Metafory i przestrzenie. Malarstwo Jacka i Rafała Malczewskich

Anna Król, Metafory i przestrzenie. Malarstwo Jacka i Rafała Malczewskich ...

Portret rodzinny. Rodzina na starej fotografii - katalog do wystawy

W katalogu wystawy „Portret rodzinny. Rodzina na starej fotografii" znalazło się kilkadziesiąt ...

Historia ogrodów, katalog wystawy

Katalog, artystycznie zaprojektowany przez Jakuba Woynarowskiego - autora wystawy, utrwala eksponowa ...

Zwykła rzecz plus - katalog wystawy

Zwykła rzecz. Wystawa w Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli, Stalowa Wola 2011. ...

Mikrus - auto, któremu nie pozwolono dorosnąć

Publikacja poświęcona samochodowi Mikrus MR 300 produkowanemu w latach 1957-1960 przez zakłady lo ...

Przewodnik po wystawie „Z dziejów regionu nadsańskiego” dla dzieci.

Ciekawa, zabawna historia tajemniczego mieszkańca „Zamku Lubomirskich” i jego niespodziewanego ...

Czarodzieje. Książeczka w różnych językach

Książeczka stworzona z myślą o dzieciach niepełnosprawnych ruchowo, niewidomych lub niesłyszą ...

Matki, żony i... traktorzystki - katalog

Tekst katalogu wprowadza czytelników w charakter sztuki socrealistycznej, a także porusza temat pi ...

Julian Fałat

Katalog wystawy, opracowany przez Annę Król. ...

Władysław Strzemiński. Obrazy i rysunki

Katalog wystawy zorganizowanej przez Muzeum Regionalne w Stalowej Woli i Narodowy Bank Polski Oddzia ...

Dziecinada! Polski dizajn dla dzieci

Katalog wystawy Dziecinada! prezentowanej w Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli. ...

Wczesne wieki średniowiecza

Katalog pod redakcją Moniki Kuraś, będącej także kuratorem wystawy, zawiera część wstępną ...

ChopinART. Katalog wystawy

Katalog wystawy ChopinART przygotowała Anna Król - kurator ekspozycji. ...

Z potrzeby serca. Boże Narodzenie w sztuce nieprofesjonalnej. Katalog wystawy.

Katalog zawiera esej wstępny poświęcony sztuce nieprofesjonalnej, biogramy wszystkich autorów ek ...
Kontynuując przeglądanie tej strony, akceptujesz pliki cookies. Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się w naszej Polityce prywatności.
Zaakceptuj