Rozpocznie się ta wystawa nietypowo, bo bez wernisażu. Zamiast oficjalnego otwarcia zaplanowano uroczystą prezentację ekspozycji dla wszystkich chętnych w ramach cyklu „Sztukobranie" dopiero podczas weekendu 13-14 stycznia 2012. Natomiast od soboty 3 grudnia można już zwiedzać wystawę na zwykłych warunkach.
Stanisław Witkiewicz (ojciec) był postacią charyzmatyczną, dysponującą olbrzymią mocą oddziaływana. Jego eseje, reportaże (m.in. Na przełęczy. Wrażenia i obrazy z Tatr) i listy inspirowały, zmuszały do myślenia, wywoływały dyskusje. Od roku 1895 zamieszkał na stałe w Zakopanem, prowadząc dom otwarty, gdzie bywała arystokracja, pisarze, muzycy, malarze, uczeni, lekarze, politycy, sportowcy taternicy i górale. Był twórcą stylu zakopiańskiego, który obejmować miał wszystkie gatunki sztuki. Według projektu Witkiewicza wzniesiono w tym stylu zakopiańskie wille: Koliba, Pepita, Pod Jedlami i Oksza.
Stanisław Ignacy Witkiewicz „Witkacy" w okresie dwudziestolecia międzywojennego mieszkał w Zakopanem, intensywnie uczestnicząc w życiu artystycznym. Znany był z nieskończonej liczby dowcipów i absurdalnych akcji, uczestniczył w kontrolowanych seansach narkotycznych. Ogłosił esej Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia, gdzie przedstawił własną teorię Czystej Formy. We wczesnym okresie malował pejzaże, martwe natury i portrety pod wpływem Ślewińskiego i w duchu młodopolskim; następnie w fantastyczno-groteskowych obrazach doszedł do abstrakcyjnego ekspresjonizmu. W roku 1925 wycofał się z twórczości malarskiej, z koncepcji Czystej Formy, i założył zarobkową, jednoosobową „Firmę Portretową Stanisława Ignacego Witkiewicza", działającą według specyficznie ustalonego regulaminu.
– Wystawa prezentuje obrazy, akwarele, pastele, rysunki i fotografie z różnych etapów twórczości obu artystów, ukazując dwie sugestywne, odmienne wizje sztuki i świata – informuje kurator ekspozycji, Anna Król. – Jest to blisko 100 obrazów z kilkunastu muzeów, w tym z jednej strony rzadko pokazywane prace obu twórców, a z drugiej także te, które są ozdobą ekspozycji stałych w najlepszych polskich muzeach i praktycznie ich nie opuszczają.
Prace Witkiewicza-ojca to m.in. portrety: Heleny Modrzejewskiej, Henryka Sienkiewicza, Sabały, portret syna i autoportret, karykatury: Stefana Żeromskiego i Jana Gebethnera, nastrojowe tatrzańskie pejzaże (Na Rysach Wiatr halny, Las tatrzański w śniegu), widoki z Krakowa (Wawel od strony Wisły, Giełda uliczna na rogu Rynku krakowskiego), sceny rodzajowe (Pogrzeb na wsi, Sześć obrazów z życia wsi).
Witkacy na wystawie reprezentowany jest przez liczne portrety (m.in. Eugenii Dunin-Borkowskiej, Henryki Soroko-Labordaire, Marii Znamierowskiej-Prufferowej, autoportret), a także przez prace o różnorodnej tematyce i formie (np. Świątynia Bóstwa Absolutnej Nicości, Wizja fantastyczna, Sabat czarownic). Osobny rozdział to „Gębozbiór" – cykl oryginalnych fotografii, dokumentujących „miny".
Zestawienie takich rarytasów w jednym miejscu stanowi szczególną gratkę dla miłośników sztuki, natomiast porównanie odmiennych osobowości twórczych ojca i syna wpisuje się w cykl zapoczątkowany wystawą Jacka i Rafała Malczewskich, a motto wystawy Witkiewiczów brzmi:
Klient musi być zadowolony.
Nieporozumienia wykluczone.
Ekspozycji towarzyszy katalog-album autorstwa Anny Król, oprac. graf. Rafał Sosin.
Dzieł na wystawę użyczyli:
Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Muzeum Mazowieckie w Płocku, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Okręgowe w Toruniu, Muzeum Podlaskie w Białymstoku, Muzeum Śląskie w Katowicach, Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, Muzeum Okręgowe w Rzeszowie, Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica w Szczecinie.
