Ciche życie? Martwa natura w malarstwie polskim XX i XXI wieku

  • data:
  • kurator:
  • inne:
  • nieco dłuższy tekst:

17.07-28.08.2022, Ciche życie? Martwa natura w malarstwie polskim XX i XXI wieku

miejsce ekspozycji: Galeria Malarstwa Alfonsa Karpińskiego, ul. Rozwadowska 12

kurator wystawy dr Anna Król

  • Drukuj
  • E-mail

Muzeum Regionalne w Stalowej Woli zaprasza na nową wystawę prezentującą fenomen martwej natury w malarstwie polskim ostatnich stu dwudziestu lat. Przedstawiamy ponad 80 dzieł 23 artystek i artystów: Olgi Boznańskiej, Doroty Ćwieluch-Brincken, Tadeusza Jackowskiego, Ewy Kierskiej-Hoffmannowej, Romana Kramsztyka, Katarzyny Makieły-Organisty, Janusza Matuszewskiego, Józefa Pankiewicza, Kazimierza Podsadeckiego, Marka Przybyła, Mirosława Sikorskiego, Barbary Skąpskiej, Edyty Sobieraj, Jana Spychalskiego, Henryka Stażewskiego, Witolda Stelmachniewicza, Ireny Trzetrzewińskiej, Romualda Kamila Witkowskiego, Czesława Wdowiszewskiego, Szymona Wojtanowskiego, Witolda Wołczaskiego, Jana Wydry i Stanisława Zalewskiego.

 

W XIX wieku, zgodnie z obowiązującą akademicką hierarchią tematów, martwa natura – znak kultury mieszczańskiej, mimo że istniała od czasów pompejańskich, a swój rozkwit przeżywała w epoce nowożytnej, bardzo długo zajmowała drugorzędne miejsce, pełniąc funkcję przede wszystkim dekoracyjną. Dopiero za sprawą impresjonistów i Paula Cezanne’a stała się w pełni autonomicznym gatunkiem malarstwa. Jej nazwa ukuta w kręgu francuskich akademików (nature morte) funkcjonuje w języku polskim i włoskim. Natomiast w XVII wieku malarze niderlandzcy zaczęli używać określenia stilleven, czyli dosłownie „ciche życie”, opisujące kompozycje przedstawiające nieruchome przedmioty, „modele”. Z czasem określenie to zmieniło swoje pierwotne znaczenie, stając się metaforą, poetyckim znakiem.

W malarstwie polskim zainteresowanie martwą naturą jako samodzielnym tematem artystycznym pojawia się w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku. Młodopolscy artyści odkrywają jej potencjalne możliwości i traktują ją jako pretekst nie tylko do przeprowadzania eksperymentów formalnych, ale i kodowania symbolicznych treści. Wśród przedmiotów budujących martwe natury odnajdujemy zarówno japońskie rekwizyty – porcelanowe wazy i buddyjskie ołtarzyki (Józef Pankiewicz), jak i bukiety kwiatów (Olga Boznańska). Zestawione w proste lub skomplikowane układy tworzą wyrafinowane, niekiedy wieloznaczne kompozycje. W dwudziestoleciu międzywojennym niemal wszyscy artyści podejmowali ten temat, tworząc zarówno oszczędne kompozycje o precyzyjnej, niemal konstruktywistycznej budowie (Romuald K. Witkowski, Stanisław Zalewski), jak i ekspresyjne, malarskie (Jan Wydra, Roman Kramsztyk). Pojawiały się także magiczne martwe natury (Jan Spychalski). Tę geometryzującą linię po wojnie kontynuował, m. in. Kazimierz Podsadecki i Henryk Stażewski.

W 2. połowie XX i w XXI wieku martwa natura jest wszechobecna. Przyglądając się twórczości artystek i artystów związanych z krakowską Akademią Sztuk Pięknych, dostrzec można wyraźnie fascynację tym tematem. Mimo że posługują się rozmaitymi językami wizualnymi, interpretują ciągle na nowo ten pozornie dobrze znany gatunek. Kompozycje malarskie Ewy Kierskiej-Hoffmannowej, Ireny Trzetrzewińskiej czy Katarzyny Makieły-Organisty (dedykowane takim mistrzom „cichego życia” jak Georg Flegel, Jan van Kessel czy Francisco de Zurbarán), tworzą własne mikrokosmosy, łudzą realnością, zachwycają, skłaniają do kontemplacji. Z kolei obrazy Doroty Ćwieluch-Brincken stanowią próbę uporządkowania chaosu rzeczywistości poprzez nadanie znalezionym, niepozornym przedmiotom – muszlom czy kamieniom – szczególnego znaczenia w wyrafinowanej przestrzeni malarskiej. Natomiast Edyta Sobieraj kreuje poetyckie, substancjalne światy skonstruowane o codzienne doświadczanie najbliższego otoczenia: pracowni, domu. Trzeba pamiętać, że martwe natury często kodowały treści symboliczne. Przedstawiane w obrazach przedmioty były nieobojętne, a zestawione w określonym porządku stanowiły określony tekst kultury. I tak zderzając obrazy Jana Matuszewskiego, Szymona Wojtanowskiego i Witolda Stelmachniewicza, dostrzec można wspólny wanitatywny rys, niezależnie od użytego rekwizytu: czaszki, naczynia, granatu. Wątek ten na wystawie dopełniają obrazy Mirosława Sikorskiego z serii Enfleurage, wchodząc w interesujący dialog z różami Alfonsa Karpińskiego. Niezależnie od przyjętego języka malarskiego obrazy prezentowane na wystawie zdają się wręcz samą esencją malowania.

 

Na wystawie eksponujemy dzieła wypożyczone od Artystek i Artystów, Kolekcjonerów oraz kolekcji muzealnych (Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Okręgowego w Toruniu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie).

Anna Król

Scenariusz i aranżacja plastyczna wystawy: dr Anna Król

Koordynacja ze strony Muzeum Regionalnego: Monika Kuraś

archiwum wystaw 2022

Kątem oka – interaktywna wystawa czasowa w Muzeum COP

30.09–17.11.2022, miejsce ekspozycji Muzeum Centralnego Przemysłowego, ul. Hutnicza 17 Studnia n ...

Nieznane – Zachowane. Reminiscencje etnograficzne Dolnego Nadsania

29.09.2022 - 29.01.2023, miejsce ekspozycji Muzeum Regionalne w Stalowej Woli, ul. Sandomierska 1&nb ...

Sztuka dla każdego. Porcelana

29.09.2022-29.01.2023 Sztuka dla każdego. Porcelana, miejsce ekspozycji  Wołyńskie Muzeum Kr ...

Ciche życie? Martwa natura w malarstwie polskim XX i XXI wieku

17.07-28.08.2022, Ciche życie? Martwa natura w malarstwie polskim XX i XXI wieku miejsce ekspozycj ...

Wystawa karykatur lotniczych Andrzeja M. Olejniczaka

11.06.2022, miejsce ekspozycji Muzeum COP, ul. Hutnicza 17; Wystawa karykatur lotniczych Andrzeja ...

Szancer, wyobraź sobie!

29.04-19.06.2022 Miejsce ekspozycji: Galeria Malarstwa Alfonsa Karpińskiego
ul. Rozwadow ...

FOTOGRAFIA - wystawa Marcina Sautera

3.07-14.08.2022 FOTOGRAFIA - wystawa Marcina Sautera, miejsce ekspozycji ul. Sandomierska 1 Organi ...

f/5.6 Wystawa fotografii Bogdana Dziworskiego

3.07-14.08.2022 f/5.6 Wystawa fotografii Bogdana Dziworskiego Miejsce ekspozycji: ul. Sandomierska ...

NOWY EUROPEJSKI BAUHAUS – WIZJA ROZWOJU CENTRUM STALOWEJ WOLI A TOŻSAMOŚĆ MIASTA

4-23.12.2022, miejsce ekspozycji, Muzeum Centralnego Okręgu Przemysłowego w Stalowej Woli, ul. Hut ...

Reksio – przyjaciel na medal

27.02-19.06.2022 Miejsce ekspozycji: Galeria Malarstwa Alfonsa Karpińskiego
ul. Rozwadow ...

Piast TOTAL WAR Wojskowość w Polsce wczesnopiastowskiej

6.02-5.06.2022 Miejsce ekspozycji: Muzeum Regionalne w Stalowej Woli ul. Sandomierska 1   ...

Science Non Fiction Horror Story

11.02-30.03.2022 Malarstwo Witolda Stemachniewicza w Stalowej Woli miejsce ekspozycji Galeria Mal ...

Jan Lebenstein 1930–1999

14.11.2021 - 02.01.2022  „Jan Lebenstein 1930–1999” Galeria Malarstwa Alfonsa Karpińsk ...

Ku przebudowie gospodarczej

od 07.07-31.12.2022 Miejsce ekspozycji Muzeum COP, ul. Hutnicza 17 wystawa plenerowa   4.02 ...

Eksponaty muzealne nas inspirują

27.08-17.10.2021 Wystawa prac zgłoszonych do muzealnego projektu „Dekoracje ludowe inspiracją d ...

SANSARA Nepal

11.07-15.08.2021 SANSARA Nepal; autor fotografii: Wojtek Moskwa Galeria Malarstwa Alfonsa Karpińs ...

Trudne Słówka. Portret mojego logopedy

1.06-4.07.2021 Trudne Słówka. Portret mojego logopedy to wystawa pokonkursowa przygotowan ...

Pierwotna Puszcza Sandomierska

9.05-30.11.2021 Pierwotna Puszcza Sandomierska to wystawa przyrodnicza z Muzeum Przyrodniczego ISEZ ...

Etnoilustracje. Między światami. Magia obrzędów wiosennych.

14.03-13.06.2021, Wystawa Etnoilustracje. Między światami. Magia obrzędów wiosennych, miejsce ek ...

Podróż do Japonii

21.02-24.10.2021 PODRÓŻ DO JAPONII. Z kolekcji Muzeum Manggha Galeria Malarstwa Alfonsa Kar ...

Małe Misie, Wielka Sztuka!

15.07-30.09.2021 Małe Misie, Wielka Sztuka! Żywe obrazy w wykonaniu przedszkolaków Drużyny Mis ...

MODERN&FASHION

14.05.2022, miejsce ekspozycji: dziedziniec Muzeum, ul. Sandomierska 1 MODERN&FASHION – wysta ...

Galeria Jednego Obrazu

Wyjątkowa ekspozycja w szpitalu. ...
Kontynuując przeglądanie tej strony, akceptujesz pliki cookies. Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się w naszej Polityce prywatności.
Zaakceptuj