Wśród dokumentów, fotografii i wspomnień dotyczących wsi Pławo zostały ocalone te, które przypominają żołnierzy pochodzących z tej miejscowości, walczących na wielu frontach I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej.
Wśród nich byli tacy jak Andrzej Dziura, urodzony w Pławie w 1896 r., który w 1914 r. jako osiemnastolatek został wysłany na front z armią austro-węgierską do Bośni i Hercegowiny. Ranny, trafił do obozu jenieckiego. Ale to był jedynie początek jego wojennej tułaczki. Wg relacji rodzinnych wrócił do kraju w 1919 r. z Błękitną Armią, którą skierowano jednak do walk na wschodzie odrodzonej Rzeczypospolitej. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Do rodzinnego Pława wrócił dopiero po siedmiu latach.
Do wojska austro-węgierskiego wcielano nawet po kilku młodych mężczyzn z jednej rodziny. Tak było w rodzinie Augusta Zawoła urodzonego w 1901 r. w Pławie. Jego czterech starszych braci walczyło na frontach I wojny światowej. Siedemnastoletni August natomiast, jako ochotnik, w latach 1918-1920 uczestniczył w obronie Lwowa najpierw przed Ukraińcami, później bolszewikami. II wojna światowa zastała go na Wołyniu, gdzie założył rodzinę. Aresztowany przez NKWD został zesłany do łagru w Workucie. W 1942 r. udało mu się uciec z obozu i przedostać do Armii Andersa, z którą przeszedł szlak bojowy. Za kampanię włoską i bitwę o Monte Cassino został odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Do Polski wrócił w 1958 r.Wielu pławian z chwilą wybuchu II wojny światowej brało udział w kampanii wrześniowej. Po jej klęsce niektórym z nich udało się wrócić do domu.
Inny los spotkał Jana Szwajkę z Pława, który znalazł się w sowieckiej niewoli. Z radzieckich łagrów trafił do Armii Andersa, z którą przez Iran, Irak, Palestynę, Egipt dotarł pod Monte Cassino. Tam w wieku 29 lata zginął podczas bohaterskiego natarcia. Został pochowany na polskim cmentarzu u podnóża Monte Cassino.Pod koniec 1944 r. z Pława wcielono do Ludowego Wojska Polskiego kilku młodych chłopaków. Jan Sikora, Henryk Żak i Władysław Pasieka brali udział w szturmie na Berlin. Marian Mierzwa zginął z końcem wojny.To losy tylko niektórych żołnierzy pochodzących z Pława…
Wszystkie zdjęcia:
